Apart leven, maar toch officieel getrouwd blijven? Dat kan als u gaat scheiden van tafel en bed.
Voor wie (nog) niet definitief uit elkaar wil gaan, maar wel apart wil leven, biedt de wet een tussenvorm: scheiden van tafel en bed. U blijft dan officieel getrouwd en de onderhoudsplicht voor elkaar blijft bestaan, maar u deelt geen gezamenlijke bezittingen meer en u bent ook niet langer aansprakelijk voor schulden die de ander na de scheiding van tafel en bed aan zou gaan.
Waarom scheiden van tafel en bed?
Een scheiding van tafel en bed komt in Nederland niet meer vaak voor. Sinds het jaar 2000 is het hier namelijk niet meer verplicht om samen te wonen tijdens het huwelijk. Daardoor is er vaak geen noodzaak meer tot scheiding van tafel en bed. U kunt immers ook zonder te scheiden van tafel en bed getrouwd blijven zónder samen te leven. Dit gebeurt steeds vaker bij wijze van ‘proefscheiding’.
De belangrijkste redenen om toch te kiezen voor een scheiding van tafel en bed zijn:
- vanwege de geloofsovertuiging;
- als men nog niet zeker weet of men definitief uit elkaar wil gaan;
- om financiële of fiscale redenen.
Scheiding van tafel en bed: de gevolgen
Een scheiding van tafel en bed heeft in veelal dezelfde gevolgen als een ‘gewone’ echtscheiding, maar het grootste verschil is dat u formeel gezien getrouwd blijft.
De belangrijkste gevolgen van een scheiding van tafel en bed zijn:
- U dient – als u minderjarige kinderen heeft – samen een ouderschapsplan op te stellen, waarin onder andere de omgangsregeling voor de kinderen wordt vastgelegd;
- Uw eventuele gemeenschap van goederen wordt ontbonden. Net als bij een ‘gewone’ scheiding, dient er dus een boedelscheiding plaats te vinden;
- Na de scheiding van tafel en bed heeft u beiden weer eigen inkomen, vermogen en schulden. U leeft dan verder als ware er geen gemeenschap van goederen, maar een huwelijk op huwelijkse voorwaarden;
- Ook een eventuele hypotheek(schuld) dient verdeeld te worden;
- De onderhoudsplicht voor elkaar blijft wel bestaan. U kunt echter niet langer voor nieuwe schulden van de ander aansprakelijk gesteld worden;
- In sommige gevallen heeft u na het scheiden van tafel en bed recht op meer toeslagen of bepaalde heffingskortingen;
- Het door u opgebouwde ouderdomspensioen mag na scheiding van tafel en bed worden verdeeld;
- Het nabestaandenpensioen blijft doorlopen. Voor de wet bent u immers niet gescheiden! De pensioenuitvoerder blijft u daarom als ‘volledig’ getrouwd zien, waardoor u elkaars nabestaanden blijft:
- Het is niet mogelijk om met iemand anders te trouwen of een geregistreerd partnerschap aan te gaan, zolang u gescheiden bent van tafel en bed. Wel mag u met een nieuwe partner samenwonen.
Boedelverdeling
Omdat een scheiding van tafel en bed betekent dat de gemeenschap van goederen wordt ontbonden, hoort bij deze bijzondere vorm van scheiden ook een boedelverdeling, net als bij een normale scheiding. Financieel scheiden de wegen van beide partners zich dus bij een scheiding van tafel en bed. Er moeten onder andere afspraken gemaakt worden over de woning, vermogen, schulden, het te verdelen pensioen, de beëindiging van het fiscaal partnerschap en eventueel de betaling van alimentatie. Deze afspraken worden vastgelegd in een convenant. Wanneer er minderjarige kinderen in het spel zijn, moeten ouders de afspraken over de kinderen vastleggen in een ouderschapsplan.
Proefscheiding: iets anders dan scheiding van tafel en bed
Voor een scheiding van tafel en bed is een gang naar de rechter verplicht. Bij een zogenaamde “proefscheiding”, waarbij één van de partners tijdelijk elders woont, hoeft dit niet. De tijdelijke gevolgen van een proefscheiding kun je samen afspreken, maar bindt derden niet. Dit is dan ook geen formele (wettelijke) regeling, maar een informele (vaak tijdelijke) oplossing.
Bij een ‘proefscheiding’ heeft u ook geen recht op eventuele fiscale voordelen en/of extra toeslagen. Bovendien blijft u fiscaal volledig aan elkaar verbonden en duurt de huwelijkse gemeenschap van goederen (indien daar reeds sprake van was) onverkort voort. U loopt daarmee dus mogelijk ook financiële risico’s, bijvoorbeeld als uw partner gedurende de periode van proefscheiding nieuwe schulden laat ontstaan. Deze vallen dan namelijk nog in de gemeenschap van goederen, waardoor ieder hier in beginsel voor de helft voor aansprakelijk blijft.
Bedenk dus goed of een proefscheiding voor u wenselijk is, of dat een scheiding van tafel en bed toch beter bij uw situatie past.
De procedure bij scheiding van tafel en bed
De procedure bij scheiding van tafel en bed lijkt veel op een procedure voor een ‘gewone’ echtscheiding. Hiervoor dient ook een advocaat namens de echtgenoten een verzoekschrift aanhangig te maken bij de rechtbank. De rechter zal de scheiding van tafel en bed uitspreken als er sprake is van duurzame ontwrichting van het huwelijk. Dat betekent dat de onderlinge verhouding zo moeilijk is geworden, dat het eigenlijk niet mogelijk is om nog langer bij elkaar te blijven.
Zijn er minderjarige kinderen in het spel? Dan is het opstellen van een ouderschapsplan verplicht. U dient daarvoor dezelfde stappen te ondernemen als bij een definitieve scheiding.
De scheiding van tafel en bed dient uiteindelijk binnen zes maanden nadat de beschikking definitief is geworden ingeschreven te worden in het huwelijksgoederenregister, bij de griffie van de rechtbank. Dit is dus iets anders dan bij een ‘gewone’ scheiding. Deze dien je namelijk in te schrijven in de registers van de burgerlijke stand bij de gemeente. Dit verschil is ook logisch te verklaren. U blijft immers voor de wet gewoon gehuwd, waardoor dit geen verandering voor de burgerlijke stand oplevert. Vanaf het moment van inschrijving is de scheiding van tafel en bed officieel.
Als er sprake is van een samenlevingscontract of een geregistreerd partnerschap, is het niet mogelijk om te scheiden van tafel en bed. Een scheiding van tafel en bed is alleen mogelijk bij een huwelijk.
Hoewel een scheiding van tafel en bed en een normale echtscheiding voor wat betreft de procedure veel op elkaar lijken, is er één groot verschil: bij een scheiding van tafel en bed blijven ex-partners officieel getrouwd. U leeft apart van uw (ex-)man of (ex-)vrouw, maar kunt niet met een andere partner trouwen of een partnerschap aangaan. Dit kan alleen wanneer u een ‘gewone’ echtscheiding aanvraagt bij de rechtbank.
Alsnog officieel scheiden na scheiding van tafel en bed
Sommige partners kiezen ervoor om de rest van hun leven gescheiden te blijven van tafel en bed. Dat is toegestaan. Het is natuurlijk ook mogelijk dat u bijvoorbeeld na verloop van tijd toch met iemand anders wilt trouwen of een geregistreerd partnerschap wilt aangaan. Het huwelijk moet dan alsnog worden ontbonden. Dit kan alleen worden gerealiseerd door tussenkomst van een rechter, middels indiening van een verzoek daartoe door een advocaat.
Bij het scheiden van tafel en bed zijn er al afspraken vastgelegd over de financiële gevolgen. Daarmee is de gemeenschap van goederen reeds omgezet naar huwelijkse voorwaarden. Uw bezittingen en eventuele schulden zijn daarmee al eerlijk verdeeld.
Wanneer u het huwelijk na scheiding van tafel en bed officieel wilt ontbinden, heeft u twee opties. U kunt (met behulp van een advocaat) een gezamenlijk verzoek tot ontbinding van het huwelijk na scheiding van tafel en bed indienen. U geeft daarmee aan dit allebei zo te willen. Hiervoor geldt geen termijn. De rechter zal met dit verzoek altijd akkoord gaan. U kunt een verzoek tot ontbinding van het huwelijk ook eenzijdig indienen. Daarvoor dient u echter in beginsel eerst drie jaar gescheiden te zijn van tafel en bed. Ook dan zal de rechter akkoord gaan. Onder bepaalde voorwaarden kan de ‘wachttijd’ van drie jaar ook verkort worden tot ten minste één jaar. Dit mag als de andere echtgenoot zich voortdurend schuldig maakt aan wangedrag, in zodanige mate dat van de echtgenoot, die het verzoek heeft gedaan, niet kan worden verlangd dat het huwelijk nog tot drie jaar na de scheiding van tafel en bed blijft voortbestaan.
Verzoening na scheiding van tafel en bed
Soms gebeurt het ook dat mensen hun scheiding van tafel en bed willen terugdraaien. Ze verzoenen zich in de periode dat ze uit elkaar zijn en willen weer samen gaan wonen en leven. Voor deze situatie geldt geen wachttermijn. Dit kan direct gerealiseerd worden door de rechtbank te laten weten dat u weer gewoon getrouwd wilt zijn. U hoeft dus niet nogmaals opnieuw te trouwen. U dient hiervoor op gezamenlijk (eensluidend) verzoek in het huwelijksgoederenregister te laten inschrijven dat de scheiding heeft opgehouden te bestaan. De scheiding van tafel en bed wordt dan ongedaan gemaakt. De inschrijving doet alle gevolgen van het huwelijk van rechtswege herleven, alsof er geen scheiding van tafel en bed had plaatsgevonden.
Scheiden van tafel en bed of officieel scheiden met hulp van een mediator?
Net als bij een gewone scheiding, maakt u bij een scheiding van tafel en bed afspraken over kinderen, huis, bezittingen en schulden. Mediation helpt u om samen op een goede manier in overleg te blijven.
Kijk voor meer informatie over mediation eens verder op onze pagina. Of neem direct contact op met Het Familierechthuis voor een afspraak.